Burgemeester Gerd Leers van Maastricht schiet veel te ver door met zijn pleidooi voor de vorming van één gemeente in Zuid-Limburg met 600.000 inwoners. Zo oordeelt voorzitter Piet Franssen van de Statenfractie van PNL en Fractie Franssen. Hij reageert op protesten van B&W van Maastricht tegen de voorgenomen fusie van Eijsden en Margraten. Een fusie die een sta-in-de-weg vormt voor die supergemeente.
Menselijke maat is hét criterium voor goed bestuur
Een knuppeltje meer of minder in het hoenderhok. Het is alom bekend. Burgemeester Leers draait er z’n hand niet voor om. Maar met zijn droom van één gemeente in Zuid-Limburg zet hij het hoenderhok finaal op z’n kop. Zijn de verhoudingen in de hele provincie zoek. Kunnen de gemeenten in Midden- en Noord-Limburg ook meteen inpakken?
Leers loopt met z’n supergemeente achter de feiten aan. En die feiten zijn dat sectoren als onderwijs en gezondheidszorg inmiddels ontdekt hebben, dat alsmaar groter groeien niet automatisch ook meer kwaliteit betekent. Maar wel grotere afstand, complete vervreemding, ja een stukje ontmenselijking. Want de maat in het onderwijs en de gezondheidszorg is zoek. Niemand kan zich meer identificeren met een school die heel Zuid-Limburg bestrijkt. De roep om de terugkeer van kleinere zorginstellingen en scholen wordt dan ook steeds luider. En dat klein goed kan zijn, bewijst een gemeente als Beesel. Net geen 15.000 inwoners, maar wel de laagste lastendruk van heel Limburg en een uiterst tevreden bevolking.
De supergemeente Zuid-Limburg van Leers wacht die verschijnselen van vervreemding en ontmenselijking ook. In zo’n gemeente spreek je niet meer over afstand tussen burgers en bestuur; daar kennen de burgers de bestuurders helemaal niet meer. En wil Leers soms ook alle grootstedelijke problemen, zoals we die van Amsterdam en Rotterdam kennen, naar Zuid-Limburg halen?
Voor zo’n gemeente Zuid-Limburg zal touwens geen mens meer een extra stap zetten. De inwoners van Sittard-Geleen hebben immers geen enkele binding met de bevolking van Maastricht, of Valkenburg. Het laat zich raden dat in zo’n gemeente het opkomstpercentage bij gemeenteraadsverkiezingen snel tot minder dan vijftig procent zal dalen. Omdat de inwoners binnen een mum van tijd het spoor bijster zijn.
Voor alle duidelijkheid. De fractie van PNL wil beslist niet alles bij het oude laten. Zuid-Limburg telt op dit moment nog negentien gemeenten. Het is helder. Dat zijn teveel gemeenten, waarvan een deel de taken nauwelijks nog zelfstandig aan kan. Teveel bestuurders en teveel ambtenaren die vooral aan hun eigen hachje denken. En teveel kosten voor de gemeenschap om al die organisaties maar in stand te houden.
De tientallen samenwerkingsverbanden die de afgelopen jaren tussen de Zuid-Limburgse gemeenten zijn geen succes. Ze vormen eerder een mistdeken om te verhullen dat de bestuurders, als het er echt op aan komt, niet verder kijken dan hun dorpsgrens. Parkstad is daar het meest schrijnende voorbeeld van. De onenigheid over de aanleg van de Buitenring, de verkeersader die nieuw economisch perpectief biedt, betekent feitelijk het failliet van Parkstad.
De onderzoeken naar de bestuurskracht van de Zuid-Limburgse gemeenten tonen ook aan, dat het op veel fronten beter kan. Beter moet. Want het gaat niet om de bestuurders. Het gaat om die 600.000 mensen die hun vertrouwen in ons hebben gesteld en recht hebben op een optimale dienstverlening.
Daarom is PNL het mét Leers eens dat de landkaart van Zuid-Limburg opnieuw ingekleurd moet worden. Met een reeks samenvoegingen. Van te kleine en gewoon slecht presterende gemeenten. Een mooie taak voor gedeputeerde Ger Driessen. Hij bewees eerder in Noord-Limburg de rol van slimme herindelingsregisseur goed te kunnen spelen. In Zuid-Limburg moet hij die herindeling maar koppelen aan pientere, gebiedsontwikkeling. Regionale programma’s waarvoor het Rijk ook met geld over de brug komt.
Maar Leers en zijn wethouders zien bij de inkleuring van die landkaart het allerbelangrijkste element over het hoofd: de menselijke maat. Voor PNL is die menselijke maat: overzichtelijkheid, herkenbaarheid, korte lijnen, identiteit, warmte, betrokkenheid, gemeenschapszin, saamhorigheid, kwaliteit en aandacht voor de individuele mens.
Zo’n fusie van Eijsden en Margraten levert die menselijke maat op. Twee plattelandsgemeenten die elkaar vinden. In een supergemeente van 600.000 inwoners zal die menselijke maat snel verdwijnen. En daarmee ook de laatste band tussen burger en bestuur.
Piet Franssen
Voorzitter Statenfractie PNL
Voorzitter Raadsfractie Franssen