De Fractie Franssen heeft kennis genomen van de Begroting 2009 zoals deze is aangeboden. Omgekeerd wil de Fractie Franssen u haar algemene beschouwingen niet onthouden. De Gemeente Gulpen-Wittem heeft zwaar ingezet met de Strategische Visie 2008-2020. Hiervoor is een ruim budget uitbesteed. Een extern bureau is hiervoor ingehuurd. Enkele bijeenkomsten zijn georganiseerd met de bedoeling om met de inwoners van Gulpen-Wittem in contact te treden. Zeer teleurstellend is de opkomst van burgers geweest. En daar zijn wij als Fractie Franssen gelijk bij het kernpunt van onze beschouwingen van dit jaar gekomen.
Wij hebben namelijk stellig de indruk dat het contact tussen de gemeente en de inwoners van deze gemeente ernstig in gebreke blijft. Wanneer de inwoners van een gemeente bediend moeten worden door een lokale overheid dient deze overheid de burger en zijn wensen centraal te zetten. Dit simpele uitgangspunt is naar ons inzien ver van zijn bed geraakt. Wat willen de inwoners nu eigenlijk? En wat behoren wij als lokale overheid dan te doen? Men verbaast zich in dit huis over een lage opkomst van inwoners bij een georganiseerde informatieavond. Maar is het omgekeerd niet evenredig verbazend dat daar waar op burgerinitiatief een bijeenkomst wordt gehouden zoals in Mechelen, zowel de betrokken wethouder en een coalitiepartner laten weten geen behoefte te hebben aan deze bijeenkomst?
Zo ook het beantwoord krijgen van brieven die inwoners sturen. Het antwoord is: wij hebben uw brief in goede orde ontvangen u krijgt nader bericht. Daarna valt er een oorverdovende stilte. Wij horen hier regelmatig klachten over. Wij kunnen van inwoners geen betrokkenheid verwachten als omgekeerde niet hetzelfde geldt! “Een nieuwe missie voor leefbaarheid in ons ‘5-sterren landschap’ 2009”
dit motto wil Fractie Franssen een visie en een inspraak geven op de aanstaande invulling en beraming van de begroting gemeente Gulpen-Wittem voor het jaar 2009. Het onderwerp ‘leefbaarheid’ heeft afgelopen jaar veel in de publiciteit gestaan; helaas in negatieve publiciteit.
Fractie Franssen is het oneens met het huidige accommodatiebeleid dat door het huidige college gehanteerd wordt. Ook de hiermee samenhangende plannen om een gemeentelijk sportcomplex te realiseren in Partij zijn voor onze fractie onacceptabel. Plannen en uitwerkingen die gebaseerd zijn op een veel te hoog kostenplaatje, voortkomend uit een falend accommodatiebeleid, zijn dodelijk voor de leefbaarheid in de diverse dorpskernen en tevens een enorme aantasting van de prachtige natuur en het Geuldal-landschap bij Partij-Wittem. Er is behoefte aan levendige kernen, niet aan slaapdorpen.
Voor iedere inwoner van Nederland en dus ook binnen de gemeente Gulpen-Wittem wordt 2009, financieel gezien, een moeilijker jaar. De kredietcrisis en economische malaise van de afgelopen periode zal niemand zijn ontgaan. Tijden van financiële onzekerheid zijn aangebroken en uitgaven en lasten worden aanzienlijk duurder. De plannen om de gemeentelijke belastingen in 2009 fors te verhogen (om het accommodatiebeleid en realisatie van het toekomstige sportcomplex financieel te ondersteunen) zijn voor onze fractie absoluut niet acceptabel. Hier komen we later nog op terug. Vooral in aankomende moeilijkere tijden moet geïnvesteerd worden in alle aspecten die leefbaarheid en verbondenheid in dorpskernen behouden en bevorderen. Dit om een verdere uitstroom van jonge mensen en gezinnen uit de kernen te voorkomen. Dit betekent per kern een investering in een optimale en duurzame gemeenschapsvoorziening en in een goede accommodatie voor de plaatselijke voetbalverenging en of andere sport- vereniging(en). Leefbaarheid in een dorpskern wordt juist voor het grootste gedeelte bepaald door een gezond en actief verenigingsleven.
Verengingen vervullen een sociale en behoudende functie in een kern. Instandhouding van tradities en gebruiken worden meestal door dorpsverenigingen gewaarborgd. Centralisatie van sportverenigingen binnen één gemeentelijk sportcomplex zal bovenstaande belangrijke verenigingsfuncties teniet doen en daarmee de leefbaarheid ernstig aantasten. Centralisatie van sport leidt daarom tot een verlies van de unieke identiteit van iedere kern. Blijkt nu dat het voortbestaan van een vereniging (sport of cultuur) door bijvoorbeeld financiële problemen of vanwege een afnemend ledenaantal in gevaar komt, dan zijn wij er heilig van overtuigd dat deze vereniging met collega-verenigingen uit de buurt zal overleggen om op een eerlijke en verantwoorde wijze te clusteren. Een clustering ontstaan vanuit de verenigingen zelf en niet door een lokale overheid opgelegd. Fractie Franssen is absoluut voorstander om locale stichtingen en bedrijven te betrekken binnen dit accommodatiebeleid.
Een actueel voorbeeld is de gemeenschapsvoorziening in Reijmerstok. Door een recente samenwerking van de gemeente met de Gulpener Bierbrouwerij, zal spoedig een nieuwe gemeenschapsvoorziening worden gerealiseerd die alle verenigingen van Reijmerstok een hopelijk goed en warm onderkomen biedt. Op deze wijze wordt de cirkel van duurzame ambitie van deze lokale brouwerij op een fantastische manier verder uitgebreid. Samenwerking met de locale agrarische sector en verbondenheid met de natuur wordt nu uitgebreid met een nieuw onderwerp: verbondenheid met de unieke verenigingen en mensen in onze streek: verbondenheid met leefbaarheid! In 2009 moet dan ook de aandacht volgens onze fractie sterk komen te liggen op de problematiek betreffende de gemeenschapsvoorzieningen in de dorpskernen Reijmerstok, Mechelen en Partij.
Verder dient er meer geld gereserveerd te worden voor onderhoud en duurzame investering in gemeenschappelijke voorzieningen en sportaccommodaties die hierom vragen en hiermee willen investeren in leefbaarheid en toekomst: een prachtig voorbeeld is de voetbalvereniging FC Slenaken ’63. Ook de voetbalvereniging van Gulpen (FC-Gulpen) moet spoedig worden geholpen aan een nieuwe sportaccommodatie in eigen dorp. Een accommodatie die snel een nieuw en warm onderkomen moet gaan bieden aan deze club en hiermee een sociale en behoudende rol en functie gaat vervullen voor leefbaarheid binnen Gulpen.
Ook de omgeving waarin we wonen en werken is van groot belang op ons welzijn. Een goede omgang met natuur en landschap (het ‘5-sterren landschap’) is van wezenlijk belang voor de toekomst van onze gemeente (agrarische sector / toerisme / natuurbehoud) en voor een ‘gezonde’ leefbaarheid van mens, plant en dier. De onlangs gepresenteerde trieste feiten over de omgang met het bestemmingsplan buitengebied door het huidige college dienen dan ook snel te worden hersteld.
Fractie Franssen pleit voor een behoudende en stimulerende ontwikkeling van natuur en landschap in onze gemeente. Gezien de wereldwijde financiële crisis, bestaat de kans dat onderwerpen als energiehuishouding, klimaatsverandering en de daarmee gepaard gaande problemen weer enige jaren buiten beschouwing worden gelaten in de landelijke als internationale politiek. Fractie Franssen is voorstander om juist in onze Heuvellandgemeente een positieve impuls te geven aan een beter energiebeleid en een betere omgang met milieu, natuur en landschap. Daar zit namelijk ons kapitaal en onze economie.
Ons 5-sterren landschap met zijn geheel eigen cultuur en natuur is een bron van inkomsten. Velen vinden in de toeristische sector hun werk. Ook agrariërs kunnen hier een bestaan in opbouwen in de combinatie van agrarisch ondernemerschap gecombineerd met natuuronderhoud en behoud. Wij zouden daarom ook graag zien dat de gemeente wat tegemoetkomender is t.a.v. van deze beroepsgroep. Zo ook voor alle andere ondernemers in de toeristische sector. Duurzaam en milieuvriendelijk ondernemen hoeft zich niet te bijten met natuurbehoud. Ondanks het feit dat het College van Gulpen-Wittem bij de begroting van 2009 nog aangeeft dat de financiële huishouding van de Gemeente er rooskleurig uitziet, presenteert ditzelfde College in deze begroting een verhoging van de OZB met maar liefst 5,5 %. Naast de reguliere verhoging is er hier sprake van een extra verhoging van ca 3,8 %. De inflatie wordt hiermee fors overschreden! Is dit het gevolg van het wanbeleid van de vorige portefeuillehouder Financiën die deze portefeuille wijselijk aan de Burgemeester heeft overgedragen? En is dit de voorbode van het financiële beleid van dit College voor de komende jaren? Wij vragen ons af in hoeverre dit aan de burger verkocht kan worden.
De gemeente heeft diverse projecten hoog in het vaandel staan. Men noemt dit “majeure projecten”. Maar majeur moet wel door de modale burger betaald worden! In totaal wil het college voor een bedrag van maar liefst € 33 miljoen investeren. Enige terughoudendheid zou in deze tijd wel op zijn plaats zijn. Zeker nu de provincie bijv. nog geen fiat heeft gegeven voor de plannen te Partij en onderzoeken uitwijzen dat nieuwbouw van het zwembad beduidend meer kost dan renovatie. Deze extra kapitaallasten, welke grotendeels, overbodig zijn, moeten dus door middel van ondermeer deze belastingverhoging voldaan worden. Een incidentele verhoging van de tarieven in 2009 zal de jaren daarna zeker niet meer teruggedraaid worden. Dus incidenteel wordt vanzelf structureel! Daarnaast vragen wij ons af, sterker nog, wij maken ons grote zorgen, of de financiële huishouding van de gemeente wel zo rooskleurig is als nu wordt voorgespiegeld. Hoe staat het met ons weerstandsvermogen, hoe ziet onze risicoparagraaf er uit? In deze begroting worden bedragen vrijgemaakt om hier in 2009 en 2010 door middel van nieuw beleid onderzoek naar te doen. En vooruitlopend hierop gaat ons college alvast reserveringen vormen om de toekomstige lasten voor de “majeure projecten” ad € 33 miljoen te kunnen betalen! Is dit niet wat voorbarig alvorens wij onze risico’s nog niet in kaart hebben gebracht?
Daarnaast zien wij meer en meer dat er bedragen in de begroting worden opgevoerd voor tijdelijke inhuur, diverse onderzoeken etc. Wij zijn geen tegenstander van tijdelijke inhuur van deskundigen daar waar nodig. Liever tijdelijk iets duurder dan op de lange termijn aannemen van ambtenaren die naderhand werk binnen de eigen organisatie moeten zoeken. Maar wij achten het zeer verstandig om toch eens eerst binnen de eigen organisatie te zoeken. Tariefsverhoging is enkel toegestaan tot het niveau van het algemene inflatiepercentage. Een hogere aanpassing is enkel toegestaan als gevolg van voorgenomen nieuw beleid. Maar is dit nieuwe beleid wel zo noodzakelijk. Of zijn dit enkel de speerpunten van het college om de eigen programmabegroting c.q. paradepaardjes te verwezenlijken? Zit de burger hier wel op te wachten? Zeker als dit een extra belastingverhoging met zich meebrengt. Een beheerste kostenontwikkeling, waar het College in de begroting van spreekt, is volgens ons nu dus zeker niet aan de orde. Zeker in deze tijd waarin de financiële crisis voor veel onrust zorgt, zou enige terughoudendheid op zijn plaats zijn. Vreemd vermogen aantrekken voor deze “majeure projecten” brengt zeker in deze tijd meer risico’s met zich mee.
Daarnaast wordt er al voorzichtig gesproken over een recessie. Wat betekent dit voor de burgers, nu er een economische achteruitgang voor de deur staat, het consumentenvertrouwen fors daalt en de consumentenbestedingen achter gaan blijven. Wellicht zal de werkloosheid stijgen. Limburg krijgt als eerste te maken met een krimpende bevolking en dan wil ons College de burgers verrassen met een extra stijging van de OZB om “majeure projecten” te financieren. Ook hier zou toch moeten gelden dat het voorzichtigheidsprincipe de boventoon moet voeren bij een goed huisvader van de gemeentefinanciën.
Verder geeft het College aan dat de reserves en voorzieningen ruim voldoende zijn en dat de incidentele lasten de incidentele baten ruimschoots overheersen. Hierdoor zal er in de toekomst budgettaire ruimte ontstaan omdat er meer lasten vrijvallen dan baten. Een éénmalige extra verhoging van de OZB is een incidentele bate. Maar als de toekomstige lasten meer dan evenredig zullen dalen dan de baten, waarom dan nu niet eenmalig de extra verhoging van de OZB uit de reserve halen? Indien nieuw beleid niet wordt meegenomen, zou er een overschot in de begroting zijn van € 780.000,=.Dit overschot wordt nu weer in één keer uitgegeven aan nieuw beleid en resulteert in extra uitgaven van € 1.100.000,=. Wij hebben betreffende de begroting nog een aantal technische vragen, maar conform eerder gemaakte afspraken zullen wij deze vragen hier niet expliciet stellen. Wij hebben onze vragen schriftelijk geformuleerd en zullen deze dadelijk het college overhandigen en wij verzoeken het college schriftelijk deze vragen te beantwoorden. Ten aanzien van de gepresenteerde begroting merken wij wel op dat wij hebben geconstateerd dat het saldo van de algemene reserve per 31 december 2008 tweemaal de minimale omvang is en dat incidentele tegenvallers hieruit gedekt kunnen worden, dit rechtvaardigt geen belastingverhoging van 5%. Bovendien merken wij op dat het gezien de huidige kredietcrisis niet opportuun is om de reserve WOZ nu te laten vervallen. Het toevoegen van de WOZ reserve aan de algemene reserve is volgens ons niet juist en hier gaan wij niet akkoord mee. Als wij verwachten dat wij deze reserve niet meer nodig hebben dan pleiten wij ervoor deze reserve te gebruiken om de WOZ belastingverhoging te voorkomen. Het toevoegen van de WOZ reserve aan de algemene reserve is voor ons een teken dat deze reserve te zijner tijd weer aan andere, algemene zaken kan worden uitgegeven in plaats van een lastenverzwaring van de burgers te voorkomen!
Daarnaast stellen wij, zonder op alle details van de vragen in te gaan, vragen op het gebied van de ontwikkeling van reserves, fondsen, de leningen en de personeelkosten. Als wij in de voorliggende begroting kijken naar het langlopende, nieuwe beleid dan zien wij dat de kosten in 2009 circa €1.100.000,= en in 2010 circa €1.200.000,= zullen bedragen. Wij zijn van mening dat een aantal taken binnenshuis kunnen en dienen te worden uitgevoerd, zoals: – Het opstellen van de nota risicomanagement en weerstandsvermogen. Ons inziens is hier een taak weggelegd voor onze eigen financiële administratie; – Het opstellen en onderhouden van het handhavingsbeleid; – De juridische ondersteuning voor het handhavingsbeleid; – Het onderhouden en beschrijven van werkprocessen; – Het vormen van een investeringfonds ten behoeve van de “majeure projecten”! De portefeuillehouder van de portefeuille personeel en organisatie geeft in de begroting aan dat men moet zorg dragen voor een evenwichtig en verantwoord op HRM-beginselen geschoeid personeelsbeleid en een vooruitstrevend organisatiebeleid, dat aansluit bij de principes van een moderne dynamische organisatie. Hiervoor gaan we maatregelen, voortvloeiend uit het in 2008 vastgestelde strategische personeelsbeleid, die gericht zijn op de “lerende” organisatie, de transparante en controleerbare organisatie implementeren. Daarnaast zou er sprake zijn van het verder invoeren van het in 2008 ontwikkelde vernieuwde competentiemanagement.
Zou in het verlengde hiervan de Burgemeester niet het voorbeeld moeten geven en ook door middel van functioneringsgesprekken, zijn eigen functioneren en competentievermogen aan de orde moeten stellen om zodoende een lerende organisatie te worden en transparant te functioneren? Daarbij kun je, je afvragen of competentiemanagement wel de juiste vorm is. Deze vorm van personeelsmanagement is zeer geliefd in overheidsorganisaties. Echter het is een zeer uitgebreide omslachtige vorm van personeelsmanagement die de dynamiek van een organisatie eerder plat slaat dan bevordert.
Tenslotte….. Een begroting is het te verwachten financiële plaatje van alle zaken en werkzaamheden die men als lokale overheid in de planning heeft. De plannen van een lokale overheid dienen een weerspiegeling te zijn van de wensen van de inwoners van de gemeente Gulpen-Wittem. Wensen zoals een schoon straatbeeld, een goed onderhouden natuur, levendige kernen, soepel vergunningenbeleid, gedegen onderwijs, schone veilige scholen, ouderenzorg, een goed ondernemersklimaat, een levendig verenigingsleven, voldoende accommodaties voor ontspanning en vooral mag het een keer wat minder duur worden. De wensen zijn vaak zo eenvoudig duidelijk en helder. Kan de lokale overheid daar ook een keer eenvoudig duidelijk en helder in tegemoet komen? Kan deze overheid eens wat meer dienend zijn? Als wij deze zaken in ogenschouw nemen en samen werken aan een schoner, veiliger, beter, levendiger, natuurlijker en ook goedkoper Gulpen-Wittem dan weten wij zeker dat de burger dit kan waarderen en kunnen wij samen werken aan de toekomst van deze mooie gemeente!